Pieniński Park Narodowy
Położony jest na obszarze, który w krajobrazie polskim wyróżnia się nieporównanymi wartościami przyrodniczo-naukowymi i wyjątkowym pięknem. Składają się na to warunki położenia, osobliwa i urozmaicona budowa geologiczna oraz niezwykłe bogactwo przyrody żywej. Całości malowniczego krajobrazu tego niewielkiego gniazda górskiego dopełnia swoisty folklor. Pieniny są nie tylko jednym z najpiękniejszych zakątków naszego kraju, lecz posiadają sławę jednego z najcenniejszych obiektów przyrodniczych w Europie. Pasmo skał pienińskich, obejmujące obszar szczególnie cenny ze stanowiska ochrony przyrody, jest wyznaczone w sposób naturalny przez przepływający przez Pieniny Dunajec. Tworzy on dwa przełomy wyraźnie odgraniczające ten obszar od luźno rozrzuconych skałek: pierwszy – pod Czorsztynem , gdzie rzeka ta przebija się wśród skał wapiennych na południe, drugi – na odcinku od Trzech Koron aż po Hukową Skałę, gdzie Dunajec płynąc wśród pionowych ścian przebija się na północ. Pieniny są pasmem wapiennym skalic o fantastycznych formach, przeciętym przez Dunajec oraz szereg wąskich potoków i malowniczych jarów. Zbudowane są z twardego wapienia, wyodrębniając się wśród łatwo podlegających erozji piaskowców i fliszowych łupków karpackich. Charakterystyczny motyw krajobrazu Pienin tworzą odcinające się od tła lasów białe plamy stromych skał wapiennych. Najwyższym wzniesieniem są Trzy Korony (982). Świat roślinny Pienin odznacza się niezwykłą różnorodnością gatunków i form oraz bogactwem zespołów. W skład lasów wchodzą tu: jodła, buk i świerk oraz jawor, jesion, modrzew polski ,osika i oba gatunki lipy. Urozmaicony jest też skład dolnych warstw lasu, gdzie spotykamy wiąz górski, jarzębinę, czeremchę i wiele innych gatunków. Dużą różnorodnością odznaczają się także nieleśne zbiorowiska roślinne. Roślinność Pienin charakteryzuje się występowaniem form endemicznych, tzn. nigdzie poza danym terenem nie spotykanych. Szczyty skał zdobi reliktowa sosna pienińska, bardzo starym elementem jest również rosnący tu na nasłonecznionych zboczach endemiczny złocień Zawadzkiego, mający w Pieninach jedyne swoje stanowisko oraz jałowiec sawina. W miejscach mniej dostępnych zachował się także cis. Wśród roślinności występują również elementy południowe, na stromych skałach wapiennych spotykamy rośliny alpejskie. Jedną z najpiękniejszych roślin jest występujący tu aster pieniński. Interesująca jest także fauna Pienin. Do niedawna las dawał tu schronienie żbikowi, wilkowi, dzikowi, a nawet niedźwiedziowi. Świat zwierzęcy obecnie reprezentowany przez rysia, jelenia, sarnę, borsuka, lisa, kunę i inne. Z ptaków spotykamy orła, orlika, myszołowa, rybołowa, pluszcza i puchacza. Na uwagę zasługuje płochacz alpejski oraz rzadko spotykany pomurnik, z owadów zaś-motyl niepylak apollo. Wymienione osobliwości przyrody żywej nie wyczerpują nawet w przybliżeniu bogactwa Pienin, wskazują one tylko na wyjątkową wartość tego obszaru. Nieporównany w swym pięknie krajobraz pieniński i urozmaicona przyroda były tłem dla wytworzenia się swoistego folkloru, wyrażającego się w bogatych tradycjach ludowych i pięknym stroju góralskim, który dziś już coraz bardziej zanika. Na obszarze Pienin znajdują się również zabytki historyczne, mianowicie zamek w Niedzicy pochodzący z XIV wieku oraz ruiny zamku w Czorsztynie z XIII wieku, upamiętnionymi wyzwoleńczymi walkami ludu podhalańskiego pod wodzą Kostki Napierskiego. Na Górze Zamkowej w Pieninach zachowały się resztki zameczku św. Kingi. Pieniny odznaczają się nieprzeciętnymi walorami turystycznymi, lecz wobec ich wielkiej wartości naukowej przy małym stosunkowo obszarze turystyka musi byś tu wyjątkowo ściśle pod względem formy dostosowania do wymagań ochrony przyrody. Pieniny są jedynym w Polsce parkiem narodowym posiadającymi wodny szlak turystyczny, którym odbywa się spływem łodziami flisackimi Dunajcem ze Sromowiec przez malowniczy przełom. Spływ tymi łodziami z wydrążonych pni topolowych, urozmaicony interesującymi opowiadaniami przewoźników o Pieninach, jest pierwszorzędną atrakcją turystyczną i pozostawia niezatarte wrażenie. Pozwala on nie tylko podziwiać piękno otaczających skał, lecz także dostarcza nieporównywalnej emocji, dzięki licznym raptownym skrętom rzeki przebijającej się przez przełom. Spływy Dunajcem cieszyły się od dawna wielkim zainteresowaniem turystów, jednak dopiero po wyzwoleniu z związku z wielkim rozwojem turystyki liczba uczestników zaczęła wzrastać z roku na rok, przekraczając znacznie frekwencję przedwojenną. Łagodny klimat stwarza szerokie możliwości wykorzystania terenów przyległych do Parku Narodowego dla celów wczasów pracowniczych, obozów i kolonii letnich młodzieży. Myśl utworzenia z Pienin parku narodowego powstała w łonie Państwowej Ochrony Przyrody, z której inicjatywy utworzono w 1921 roku pierwszy na tym obszarze rezerwat ścisły. Obejmował on początkowo Górę Czorsztyńską wraz z ruinami zamku, które podówczas, podobnie jak zresztą całe Pieniny, były własnością prywatną. Za sprawą utworzenia Pienińskiego Parku Narodowego wiąże się bogaty dorobek w zakresie współpracy ze Słowacją na polu ochrony przyrody. Wynikiem tej współpracy było otwarcie w dniu 17 lipca 1932 roku pierwszego w Europie Międzynarodowego Parku Przyrody, obejmującego po stronie polskiej utworzoną w ramach administracji lasów państwowych jednostkę organizacyjną pod nazwą „Park Narodowy w Pieninach” oraz po stronie słowackiej utworzony w tym czasie „Słowacki Rezerwat Przyrodniczy w Pieninach”. Powołane w obu krajach Komisje Naukowe, jako organy doradcze i opiniodawcze dla tych jednostek, ściśle z sobą współpracowały. W ostatnich latach przed wojną przeprowadzono w Parku Narodowym w Pieninach szereg prac naukowych oraz oparto gospodarkę leśną na zasadach rezerwatowych, wreszcie zorganizowano muzeum przyrodnicze, obejmujące także dział Etnograficzny i turystyczny. Po wyzwoleniu powołano w 1947 roku ponownie do życia jednostkę administracji lasów p.n. „Pieniński Park Narodowy”, obejmującą obszar około 1160 ha, zwiększoną w wyniku upaństwowienia przez władze Polski lasów byłej prywatnej własności. Upaństwowienie tych lasów usunięto jedną z poważniejszych przeszkód na drodze do pełnej realizacji ochrony przyrody Pienin.
Oficjalna strona Pienińskiego Parku Narodowego :http://www.pieninypn.pl/
